شکستگی استخوان یک آسیب جدی به ساختار استخوان است که ممکن است به دلیل ضربه، فشار یا استفاده بیش از حد از استخوان اتفاق بیفتد. روشهای درمانی مختلفی برای شکستگی وجود دارد که با توجه به نوع و محل شکستگی، انجام میشود. در این مقاله به بررسی کلی انواع شکستگیها و دلایل بروز آن خواهیم پرداخت.
انواع شکستگی استخوان
زمانی که نیروی قابل توجهی به استخوانها وارد شود منجر به شکستگی میشود. شکستگی استخوان به نوع و مکان شکستگی بستگی دارد. در ادامه به انواع مختلف شکستگی استخوان اشاره خواهیم کرد:
شکستگی خطی
در این نوع شکستگی، استخوان به صورت یک خط شکسته میشود. معمولا این نوع شکستگی در نتیجه ضربه یا فشار متمرکز، رخ میدهد.
شکستگی ترکیبی
این نوع شکستگی، شامل ترکها و شکستگیهای متناوب در طول استخوان است که معمولا به دلیل ضربههای مکرر یا فشارهای مختلف رخ میدهد.
شکستگی تراکمی
در این نوع شکستگی، استخوان به صورت خورده شده یا فشرده شکسته میشود که در نتیجه اعمال فشار یا ضربه شدید اتفاق میافتد.
شکستگی باز
در این نوع شکستگی، دو قسمت استخوان به صورت کامل از یکدیگر جدا میشوند. معمولاً ترمیم این نوع شکستگیها با جراحی انجام میشود.
شکستگی فشرده
استخوان به شکل فشردهای شکسته میشود اما اجزای استخوان از هم جدا نمیشوند. این نوع شکستگی نیازمند تشخیص دقیق و درمان مکمل است.
شکستگی مفصلی
این نوع شکستگی در نزدیکی یا داخل یک مفصل رخ میدهد که حرکت و عملکرد مفصل را مختل میکند.
شکستگی زاویه دار
در این نوع شکستگی، استخوان به شکل تیز و مانند یک سیخ به دو نیمه تقسیم میشود.
هر نوع شکستگی نیازمند تشخیص و درمان متفاوتی است و مراجعه به پزشک متخصص اهمیت دارد تا درمان مناسب و به موقع صورت گیرد.
شایعترین شکستگیهای استخوان
شکستگیهای استخوان میتوانند در هر نقطهای از بدن رخ دهند، اما برخی از شکستگیها به دلیل وقوع مکرر یا آسیبهای خاص بیشتر شایع هستند. در ادامه به برخی از شکستگیهای شایع استخوانها اشاره خواهیم کرد:
شکستگی استخوان ساعد
این شکستگیها معمولاً در نتیجه افتادن روی دست یا ضربههای شدید رخ میدهد.
شکستگی استخوان آرنج
شکستگیهای آرنج ممکن است بر اثر زمین خوردن و مانع کردن دست رخ می دهد. ضربه، آسیبهای ورزش یا حوادث نیز از دیگر دلایل بروز این نوع شکستگی است.
شکستگی استخوان ران
شکستگی ران معمولاً به دلیل حوادث شدید مانند تصادفات رانندگی یا افتادن از ارتفاع اتفاق میافتد.
شکستگی استخوان ساق پا
شکستگیهای ساق پا معمولاً در نتیجه ضربه یا فشار مستقیم به ناحیه پا رخ میدهند.
شکستگی استخوان انگشتان
شکستگیهای انگشتان دست یا پا ممکن است به دلیل ضربه، برگشت انگشتان یا فشار اضافی اتفاق بیفتد.
شکستگی استخوان گونه
این شکستگی معمولا در نتیجه صدمات شدید مانند تصادفات رانندگی یا افتادن از ارتفاع رخ میدهد.
شکستگی استخوان لگن
شکستگیهای لگنی شایعترین نوع شکستگی در افراد مسن است که معمولا در اثر زمین خوردن یا حادثه اتفاق میافتد. افراد مسن به دلیل پوکی استخوان بیشتر در معرض شکستگی لگن هستند. استخوان لگن گاهی خود به خودی نیز میشکند.
شکستگی استخوان شانه
شکستگی استخوان ترقوه یا شانه یکی از شایعترین نوع شکستگیهای استخوان است، شکستگی سر استخوان بازو در افراد مسن در اثر زمین خوردن بسیار شایع است.
علائم شکستگی استخوان
علائم و نشانههای شکستگی استخوان ممکن است بسته به نوع و موقعیت شکستگی متفاوت باشند. در ادامه، برخی از علائم و نشانههای شایع شکستگی استخوان را مطالعه خواهیم کرد:
درد شدید
درد شدید و ناگهانی در ناحیه شکستگی معمولاً یکی از نشانههای اصلی است. درد ممکن است هنگام حرکت یا فشار دادن به استخوان شکسته شدیدتر شود.
تورم و قرمزی
ناحیه اطراف شکستگی ممکن است دچار تورم و قرمز شود. تورم یکی از واکنش بدن به آسیب است.
محدودیت حرکت
شکستگی ممکن است منجر به محدودیت حرکت در ناحیه آسیب دیده شود. افراد ممکن است نتوانند استخوان شکسته را به طور طبیعی حرکت دهند. حتی در حین حرکتهای کوچک، فرد ممکن است احساس درد و ناراحتی کنند به خصوص اگر شکستگی در نزدیکی مفصل رخ داده باشد.
صدای خاص
در برخی موارد، هنگامی که شکستگی رخ میدهد، ممکن است صداهایی مثل خراشیدن یا خرد شدن به گوش برسد.
افزایش حساسیت به لمس
ناحیه مجروح ممکن است به لمس حساس شود و حتی لمس آرام هم میتواند دردناک باشد.
تغییر در شکل ناحیه شکستگی
در برخی از شکستگیها، ممکن است تغییراتی در شکل استخوان یا ناحیه آسیبدیده مشاهده شود.
تشخیص شکستگی استخوان
تشخیص شکستگی استخوان نیازمند ارزیابی کامل توسط پزشک متخصص ارتوپدی است.در ادامه این مطلب چند نمونه از نحوه تشخیص شکستگی استخوان ذکر شده است.
- پزشک ابتدا با فرد مصاحبه کرده و و سوالاتی در مورد نحوه وقوع آسیب، علایم، تاریخچه پزشکی و اطلاعات مربوط به حادثه را میپرسد.
- پس از مصاحبه، پزشک، بررسی فیزیکی را انجام میدهد و ناحیه آسیبدیده را بررسی میکند. این معاینه شامل بررسی تورم، قرمزی، تغییر در شکل ناحیه و حساسیت به لمس است.
- استفاده از تصویربرداری مانند اشعه ایکس (X-ray) یکی از شیوههای معمول برای تشخیص شکستگی است. این تصاویر به پزشک اطلاعات دقیقی از نوع و محل شکستگی را ارائه میدهند.
- در مواردی که تصویربرداری اطلاعات دقیقی ارائه ندهد. ممکن است (CT scan) یا (MRI) مورد استفاده قرار گیرند.
- همچنین آزمایشهای خون نیز ممکن است در برخی موارد برای ارزیابی وضعیت عمومی بیمار، مانند اندازه سلامت استخوان و فرایندهای التهابی، مورد استفاده قرار گیرد.
پیشگیری از شکستگی استخوان
پیشگیری از شکستگی استخوان نیازمند اقداماتی است که به تقویت استخوانها، حفظ سلامتی کمک میکند و خطر وقوع شکستگی را کاهش دهند. در ادامه به تعدادی از راهکارهای پیشگیری از شکستگی استخوان اشاره شده است:
تغذیه مناسب
مصرف کافی کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان بسیار حائز اهمیت است. مواد غذایی مانند شیر و فرآوردههای لبنی، سبزیجات و ماهی را در رژیم غذایی قرار دهید.
ورزش منظم
فعالیتهای ورزشی، به ویژه ورزشهایی که وزن بدن را تحمل میکنند (مانند پیادهروی، دویدن، شنا و ورزشهای استقامتی) به تقویت استخوانها کمک میکنند.
جلوگیری از سقوط
افراد مسن و افرادی که تعادل پایینی دارند. باید برای جلوگیری از شکستگی، اقداماتی مانند استفاده از دستگیرهها، نرده، پوششهای ضد لغزش و توجه به محیط اطراف را انجام دهند.
ترکیبات هورمونی
در برخی از موارد، مصرف ترکیبات هورمونی با تجویز پزشک ممکن است برای تقویت استخوانها مفید باشد.
پرهیز از عادات مخرب
مصرف الکل و استعمال سیگار ممکن است به ضعف استخوانها منجر شوند.
توجه به بهداشت دندان
عفونتهای دهان و دندان ممکن است به ضعف استخوانها و افزایش خطر شکستگیها منجر شوند. بهداشت دندان و درمان به موقع مشکلات دندانی میتواند مفید باشد.
کنترل و درمان بیماریهای مزمن
مدیریت بیماریهای مزمن مانند دیابت، آرتریت روماتوئید و بیماریهای گوارشی میتوانند موجب تضعیف استخوانها شود.
سوالات متداول
علائم شکستگی استخوان شامل درد شدید در ناحیه آسیبدیده، تورم، قرمزی، محدودیت حرکت و احتمالاً صداهای خاص (مثل خراشیدن یا خرد شدن) میشود.
اگر فردی علائم شکستگی را مشاهده میکند، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند. هر تاخیری ممکن است تاثیرات درمانی را تحتالشعاع قرار دهد.
تشخیص شکستگی استخوان اغلب با استفاده از تصویربرداریهای مختلف مانند اشعه ایکس CT scan یا MRI انجام میشود.
خیر، برخی از شکستگیها با استفاده از روشهای غیرجراحی مانند گچگیری، بستهبندی و استفاده از ابزارهای تثبیتی درمان میشوند. اما در مواردی که شکستگی جدی است یا قسمتهای استخوان جدا شدهاند، عمل جراحی ممکن است لازم باشد.
مصرف مناسب مکملهای کلسیم و ویتامین D، ورزش منظم، عدم مثل مصرف الکل و سیگار و مراقبت از بهداشت دندان میتوانند به پیشگیری از شکستگی کمک کنند.
نتیجه گیری
هر شخصی که احتمال دارد شکستگی استخوان داشته باشد، باید به صورت فوری به پزشک مراجعه کند. پزشک قادر خواهد بود تا نوع و شدت شکستگی را تشخیص دهد و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند. باید توجه داشته باشید که در صورت احتمال شکستگی، مراجعه به پزشک و انجام تستهای مورد نیاز روند بهبودی را تسریع میکند.