صدای زانو یا همان تق تق زانو نشان دهنده ایجاد مشکل خاص برای مفصل زانو است که در صورت عدم درمانهای اولیه احتمال انجام جراحی تعویض مفصل زانو برای این مشکل وجود دارد. صدا دادن زانو زمانی رخ میدهند که فرد در حالت خاصی زانوی خود را حرکت دهد. این صدا میتواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. در این مقاله دلایل و عارضه را بررسی خواهیم کرد.
تقویت مفصل خانم 62 ساله
صدای زانو چیست؟
صدا دادن زانو، نشان دهنده ایجاد مشکل برای مفصل زانو است. اگر این صدا همراه درد باشد نسبت به مداوا و درمان به موقع آن باید اقدام شود.اما اگر این صدای تق تق بدون درد باشد جای نگرانی نیست ولی باید موارد احتیاطی و مراقبت از زانو انجام شود تا این مشکل به صداهای همراه با درد تبدیل نشوند. زیزا در این صورت تنها راه درمان آن تعویض مفصل زانو خواهد بود.
انواع صدای زانو
صدای زانو ممکن است در انواع مختلفی اتفاق بیفتد. در ادامه به تعدادی از انواع متداول صدای زانو اشاره خواهیم کرد:
صدای ترکیدن حباب
زمانی که گازهای موجود در مایع مفصل زانو به صورت ناگهانی آزاد میشوند صدای شبیه ترکیده حباب از زانوها شنیده میشود. حرکت زانو ممکن است باعث تغییر در موقعیت استخوانها شده و این نوع صدا از زانو شنیده شود.
صدای خرد شدگی
در برخی موارد، بافتهای اطراف مفصل ممکن است خشک شده و هنگام حرکت زانو صدای مانند خرد شدگی شنیده شود.
بیشتر بخوانید: خشکی زانو بعد از عمل تعوریض مفصل
صدای مکانیکی
در برخی موارد، تماس مستقیم استخوان با غضروف ممکن است صدای سایش ایجاد کند. که معمولا به آن صدای مکانکی گویند. در این هنگام شما تصور میکنید چیزی میان غضروف و استخوان گیر کرده و با حرکت زانو رها میشود. این صدا نشانهای از فرسایش مینیسک و یا شل شدن تکهای از غضروف زانو است.
صدای ترق تروق
در صورت وجود تَرک در استخوان یا غضروف، ممکن است صدای ترق تروق شنیده شود. معمولا اگر بافتهای مفصل خراب شده و دچار فرسایش شوند این صدا شنیده میشود. افراد مبتلا به آرتروز و نرمی کشکک زانو و افرادی که دارای مشکل فرسایش غضروف هستند با این مشکل روبرو میشوند.
بیشتر بخوانید: بهترین جراح تعویض مفصل زانو در تهران
دلایل صدای زانو
صدای زانو میتواند با توجه به عوامل مختلفی رخ دهد در ادامه به دلایل رایج صدا دادن زانو اشاره خواهیم کرد:
هوا در مفصل
گازهایی که در مایع مفصل وجود دارند میتوانند به خاطر حرکت زانو به وجود آیند و باعث صدا دادن زانو شوند. این حالت به نام “گاز مفصلی” معروف است.
تغییرات در بنیاد استخوان
حرکت زانو ممکن است به علت تغییر در موقعیت استخوانها و بافتهای اطراف رخ دهد.
ضربه یا صدمه
اگر زانو در یک حادثه مصدوم شده و مفصل آسیب ببیند، ممکن است صدا دادن زانو ایجاد شود.
پیری
با افزایش سن بافتهای اطراف مفصل ممکن است خشک شده و غضروف زانو به مرور زمان تغییر شکل دهد که موجب صدا دادن زانو به هنگام ایستادن و زانو زدن میشود.
نرمی کشکک زانو
نرمی کشکک زانو (سندروم زانوی دونده) باعث ایجاد درد در این ناحیه میشود و یکی از دلایل ایجاد صدا در زیر استخوان کشکک زانو میشود.این موضوع ناخوشایند برای ورزشکاران و افرادی که بسیار میدوند، رایج است.
آرتروز زانو
آرتروز زانو موجب نازک شدن غضروف انتهای استخوان خواهد شد و در این بیماری سطح خارجی استخوان از بین رفته و سایش استخوانها را سبب میشود. بنابراین در ناحیه مفصل زانو صدای خاصی ایجاد شده که معمولا با درد همراه است.
پارگی تاندون
تاندون زانو دچار آسیب دیدگی شود یا پارگی رباط صلیبی اتفاق افتد. هنگام خم شدن و راه رفتن صدای زانو ایجاد میشود معمولا این صدا با ورم در ناحیه زانو همراه است.
پارگی مینیسک
پارگی منیسک از جمله آسیبهای رایج ورزشی است که درد و ورم زانو را به دنبال دارد هنگام پارگی مینیسک صدای قرچ قرچ زانو شنیده میشود.
دررفتگی زانو
در رفتگی زانو موجب آسیب و پارگی رباطهای اطراف میشود و کشکک زانو دچار انحراف از محل طبیعی خود شده و با حرکت پا صدای آزاردهندهای از زانو شنیده میشود.
راههای پیشگیری از صدای زانو
برخی راههای پیشگیری از صدا دادن زانو عبارتند از:
تقویت عضلات پیرامون زانو
انجام تمریناتی که به تقویت عضلات پیرامون زانو کمک کنند، میتواند از استحکام مفصل و کاهش فشارهای غیرطبیعی بر روی مفصل زانو جلوگیری کند.
حفظ وزن مناسب
حفظ وزن سالم و جلوگیری از افزایش وزن اضافی میتواند فشارهای اضافی را بر روی مفصل زانو را کاهش دهد.
نوشیدن مایعات
مطمئن شوید که بدن شما به اندازه کافی آب دریافت میکند، زیرا آب برای حفظ سلامتی بافتها و مفاصل بسیار مهم است.
تمرینات ورزشی
در هنگام انجام فعالیتهای ورزشی، از تکنیکهای صحیح استفاده کنید تا فشارها و تنشهای ناشی از حرکات اشتباه بر روی مفاصل کمتر شود.
انجام تمرینات افزایش انعطافپذیری
تمریناتی که انعطافپذیری عضلات و مفاصل را افزایش دهند، میتوانند به جلوگیری از صدا دادن زانو کمک کنند.
مصرف مواد غذایی سالم
مصرف غذاهایی که باعث کاهش التهاب و حفظ سلامت مفاصل میشوند، میتواند در پیشگیری از مشکلات زانو موثر باشد.
تشخیص صدای زانو
تشخیص صدای زانو اغلب توسط پزشک تخصصی انجام میشود. مراحل تشخیص صدای زانو ممکن است عبارت باشند از:
معاینه و بررسی پزشک
پزشک شما ابتدا سوالاتی درباره تاریخچه پزشکی شما، نحوه بروز صدا در زانوها، علائم همراه و میزان درد و تورم را مطرح میکند.
آزمون فیزیکی
پزشک ممکن است از طریق آزمون فیزیکی بررسی کند که آیا صدای زانو از منشأ مفصلی مشخصی است یا خیر. این آزمونها ممکن است شامل حرکات مختلف زانو، فشارهای مختلف روی مفصل و ارزیابی عضلات باشد.
تصویربرداری
در برخی موارد، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد تا تصویربرداری(ایکس ری، MRI یا سونوگرافی مفصل) را انجام دهد. تا بهترین تصویری از وضعیت مفصل ارائه شود.
آزمایشهای مختلف
در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایشهای جانبی دیگری نظیر آزمایش خون، آزمایشات التهابی یا سایر آزمونها را انجام دهد تا علت صدای زانو را مشخص کند.
سوالات متداول
بله، صدای زانو ممکن است نتیجه حرکت طبیعی زانو باشد و در بسیاری از افراد بدون وجود مشکل جدی رخ میدهد.
خیر، صدای زانو به تنهایی نشاندهنده مشکل جدی نیست و در بسیاری از موارد بدون درد یا مشکلات دیگر همراه است.
عواملی نظیر پیری، صدمات زانو، افزایش وزن، فعالیتهای ورزشی با تکرار بالا و مشکلات مفصلی میتوانند صدای زانو را تشدید کنند.
برخی از افراد ممکن است صداهای زانو را بدون درد تجربه کنند، اما در برخی موارد ممکن است با درد یا مشکلات دیگر همراه باشد.
اگر صداهای زانو با درد، تورم، یا مشکلات دیگر همراه باشند، مراجعه به پزشک توصیه میشود. پزشک میتواند با انجام آزمونها و تستهای مورد نیاز، علت صداها را تشخیص دهد و برنامه درمانی مناسب را تجویز کند.
تستهای تشخیصی ممکن است شامل آزمونهای فیزیکی، تصویربرداری با ایکسری، MRI، یا سایر انواع تصویربرداریها باشد. این تستها به تشخیص دقیق و ارزیابی وضعیت مفصل زانو کمک میکنند.
اگر صدای زانو با درد شدید و احساس ناراحتی همراه باشد نشان دهنده تخریب مفصل زانو خواهد بود و برای درمان قطعی آن جراحی تعویض مفصل زانو پیشنهاد میشود.
نتیجه گیری
هرچند که بسیاری از افراد صدای زانو را تجربه میکنند ولی این صداها به تنهایی نشاندهنده مشکل جدی نیستند. اگر این صداها با درد، تورم یا مشکلات دیگر همراه باشند، که نشانهای از مشکلات مفصلی است. اگر این موارد احساس ناراحتی و یا درد زیادی ایجاد کند. مشاوره با پزشک توصیه میشود تا پس از تشخیص، بر اساس علت مشکل، برنامه درمانی مناسب را تجویز کند.علت واقعی این موضوع مشخص شود و درمان مناسب انجام شود.