تزریق ژل در زانو به عنوان یکی از روش‌های موثر در درمان دردهای زانو شناخته می‌شود. افرادی است که بر اثر برخی بیماری ها یا مشکلات خاص دچار ساییدگی غضروف زانو شده‌اند، می‌توانند از روش تزریق ژل هیالورونیک اسید به زانو برای تسکین درد خود استفاده کنند. این ژل‌ها به دلیل خاصیت روان کنندگی که دارند عملکرد حرکتی زانو را نیز بهبود می‌بخشند. در این مقاله به بررسی نحوه عملکرد این تزریق‌ها کاربردی که دارند می‌پردازیم.
تزریق ژل در زانو چیست؟
تزریق ژل به زانو یک روش درمانی است که در آن ماده‌ای به نام اسید هیالورونیک به مفصل زانو تزریق می‌شود. این ماده به طور طبیعی در مایع سینوویال که وظیفه روان کنندگی و لغزندگی مفاصل را دارد، یافت می‌شود. هدف از این تزریق، کاهش درد و افزایش حرکت در افراد مبتلا به آرتروز زانو است. این روش معمولاً برای بیمارانی استفاده می‌شود که با درمان‌های دیگر مانند داروهای ضد التهابی یا فیزیوتراپی بهبود نیافته‌اند. تزریق ژل به زانو می‌تواند به کاهش درد، بهبود عملکرد و تأخیر در نیاز به جراحی تعویض مفصل کمک کند.
بیشتر بخوانید: متخصص ارتوپد خوب در آیت الله کاشانی
کاربرد تزریق ژل به زانو
تزریق ژل به زانو در موارد مختلفی تجویز می‌شود و دارای کاربردهای متعددی است که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
آرتروز زانو: این روش بیشتر برای بیمارانی تجویز می‌شود که دچار آرتروز زانو هستند و از درد و سفتی مفصل رنج می‌برند. هدف از تزریق ژل کاهش درد و بهبود حرکت مفصل است.
عدم پاسخ به درمان‌های دیگر: زمانی که بیمار به درد زانو دچار می شود و درمان‌های غیرجراحی مانند داروهای ضد التهابی، مسکن‌ها، فیزیوتراپی یا کاهش وزن موجب تسکین درد و مشکلات حرکتی زانو او نمی‌شود ممکن است پزشک متخصص تزریق ژل در زانو را تجویز کند.
کاهش نیاز به جراحی: در برخی موارد، تزریق ژل به زانو به عنوان یک راهکار موقتی برای به تاخیر انداختن جراحی تعویض مفصل زانو انجام می‌شود.
بیمارانی که قادر به انجام جراحی نیستند: برخی از بیماران به دلیل شرایط پزشکی خاص یا سن بالا قادر به انجام جراحی آرتروز زانو نیستند و تزریق ژل به زانو می‌تواند به عنوان یک جایگزین مناسب در نظر گرفته شود.
پشتیبانی از توانبخشی و فیزیوتراپی: تزریق ژل ممکن است به بیمارانی که در حال گذراندن دوره‌های توانبخشی و فیزیوتراپی هستند، کمک کند تا با کاهش درد و افزایش حرکت، نتایج بهتری از درمان‌های دیگر بگیرند.
تزریق ژل به زانو توسط پزشکان متخصص ارتوپدی یا روماتولوژی انجام می‌شود و معمولاً پس از ارزیابی کامل وضعیت بیمار و بررسی مزایا و معایب آن برای هر بیمار به صورت فردی تجویز می‌شود.
نحوه انجام تزریق ژل به زانو
تزریق ژل به زانو داری مراحل مختلفی است که این فرآیند شامل :
آماده‌سازی: پزشک محل تزریق را ضدعفونی کرده و ممکن است از بی‌حس‌کننده موضعی استفاده کند تا درد ناشی از تزریق کاهش پیدا کند.
تخلیه مایع اضافی (در صورت لزوم): اگر در زانو مایع اضافی جمع شده باشد، پزشک ممکن است قبل از تزریق ژل، این مایع را تخلیه کند.
تزریق ژل: ژل حاوی اسید هیالورونیک به داخل مفصل زانو تزریق می‌شود.
تزریق ژل به زانو به عنوان یک روش ایمن و کم عارضه شناخته می‌شود، هرچند ممکن است برخی افراد دچار واکنش‌های موقتی مانند درد یا تورم در محل تزریق شوند.
مزایای تزریق ژل در زانو
تزریق ژل به زانو دارای مزایای متعددی است که شامل موارد زیر می‌شود:
کاهش درد: تزریق ژل به زانو می‌تواند به طور قابل توجهی در درمان آرتروز زانو یا سایر مشکلات مفصلی را کاهش دهد.
افزایش حرکت و انعطاف‌پذیری: این روش می‌تواند به بهبود حرکت و انعطاف‌پذیری مفصل زانو کمک کند و به بیماران اجازه دهد تا فعالیت‌های روزمره خود را با راحتی بیشتری انجام دهند.
تاخیر در نیاز به جراحی: در بسیاری از موارد، تزریق ژل می‌تواند نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو را به تعویق بیندازد یا حتی از آن جلوگیری کند.
بهبود کیفیت زندگی: با کاهش درد و افزایش حرکت، بیماران معمولاً بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی خود تجربه می‌کنند.
عوارض جانبی کم: این روش نسبت به بسیاری از روش‌های درمانی دیگر عوارض جانبی کمتری دارد و به طور کلی ایمن‌تر است.
کم تهاجمی: تزریق ژل یک روش غیر جراحی است و نیاز به بیهوشی، بستری شدن یا دوره‌های طولانی بهبودی ندارد. همچنین در دسته درمان‌های سرپایی قرار دارد.
تسهیل در توانبخشی: تزریق ژل می‌تواند به بیمارانی که در حال انجام فیزیوتراپی هستند کمک کند تا با کاهش درد و افزایش حرکت، نتایج بهتری از تمرینات و درمان‌های توانبخشی بگیرند.
سرعت در اثرگذاری: بسیاری از بیماران پس از تزریق ژل به زانو در مدت کوتاهی کاهش درد و بهبود حرکت را تجربه می‌کنند.
کاهش التهاب: کاهش التهاب زانو یکی از مزایای مهم تزریق ژل هیالورونیک اسید به زانو است. افراد مبتلا به آرتروز زانو معمولا با التهاب و ورم در اطراف مفصل زانو مواجه هستند.
این مزایا باعث شده است که تزریق ژل به زانو به عنوان یک گزینه درمانی محبوب برای بیماران مبتلا به مشکلات مفصلی و به ویژه آرتروز زانو شناخته شود.
عوارض تزریق ژل به زانو
تزریق ژل به زانو علاوه بر مزایا متعددی که در تسکین درد و التهاب زانو دارد می‌تواند برخی عوارض نیز به دنبال داشته باشد که در ادامه به این عوارض اشاره خواهیم کرد:
📌 داشتن درد موقت در محل تزریق
📌 التهاب و قرمزی پوست
📌 خارش محل تزریق
📌 کبودی در اطراف محل درمان
📌 تجمع مایعات در زانو مشکل در حرکت زانو
لازم به ذکر است این عوارض خفیف و موقتی است و با گذر زمان بهبود پیدا می‌کند.
محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های تزریق ژل در زانو
تزریق ژل به زانو در برخی موارد ممکن است مناسب نباشد و نباید انجام شود. این موارد شامل شرایط و مشکلات خاصی است که می‌تواند ریسک‌ها و عوارض احتمالی را افزایش دهد. برخی از این مواقع عبارتند از:
عفونت مفصل یا پوست: اگر بیمار دچار عفونت فعال در ناحیه زانو یا اطراف آن باشد، تزریق ژل نباید انجام شود تا از انتشار عفونت جلوگیری شود.
حساسیت به مواد تشکیل‌دهنده ژل: بیمارانی که به اسید هیالورونیک یا سایر مواد تشکیل‌دهنده ژل حساسیت دارند، نباید این روش درمانی را انتخاب کنند.
بیماری‌های خونی یا مشکلات انعقادی: افرادی که مشکلات خونی دارند یا داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند، ممکن است به دلیل خطر خونریزی و کبودی بیشتر در محل تزریق، از این روش منع شوند.
وجود آسیب حاد در زانو: در صورت وجود آسیب حاد مانند شکستگی یا پارگی رباط‌ها در زانو، تزریق ژل به زانو نباید انجام شود تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری شود.
التهاب شدید مفصل: در مواردی که التهاب شدید مفصل وجود دارد، ابتدا باید التهاب کنترل شده سپس تزریق ژل به زانو انجام شود.
بیماری‌های سیستمیک یا خودایمنی فعال: افرادی که به بیماری‌های خودایمنی فعال مبتلا هستند یا دارای بیماری‌های سیستمیک مانند لوپوس یا روماتیسم مفصلی فعال هستند، ممکن است کاندیدای مناسبی برای تزریق ژل نباشند.
بارداری و شیردهی: اطلاعات کافی درباره ایمنی تزریق ژل به زانو در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد، بنابراین بهتر است این روش در این دوران انجام نشود مگر با توصیه پزشک.
حساسیت به لیدوکائین: اگر ژل تزریقی حاوی لیدوکائین باشد و بیمار به این ماده حساسیت داشته باشد، نباید تزریق انجام شود.
کودکان و نوجوانان: تزریق ژل به زانو در کودکان و نوجوانان به دلیل کامل نشدن رشد در آنها ممنوع است.
مشاوره با پزشک متخصص و ارزیابی دقیق وضعیت بیمار قبل از تصمیم‌گیری درباره تزریق ژل به زانو بسیار اهمیت دارد تا از عوارض و مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
اقدامات بعد از تزریق ژل به زانو
پس از تزریق ژل به زانو، رعایت برخی اقدامات و توصیه‌ها یا مراقبت های بعد از پی آر پی زانو می‌تواند به بهبود سریع‌تر و کاهش عوارض احتمالی کمک کند. این اقدامات عبارتند از:
استراحت: بعد از تزریق، بهتر است تا حد امکان از فعالیت‌های شدید و فشار بر روی زانو خودداری کنید و به زانو استراحت دهید.
استفاده از کیسه یخ: برای کاهش درد و تورم احتمالی، می‌توانید در ساعات اولیه پس از تزریق از کمپرس سرد (یخ) استفاده کنید. یخ را به مدت 15-20 دقیقه بر روی زانو قرار دهید و این کار را چندین بار در روز تکرار کنید.
بالا بردن زانو: دراز کشیدن و قرار دادن زانو در موقعیت بالا با استفاده از بالش می‌تواند به کاهش تورم کمک کند.
اجتناب از فعالیت‌های سنگین: به مدت چند روز پس از تزریق، از فعالیت‌های سنگین، ورزش‌های شدید و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
مصرف داروهای تجویز شده: در صورت تجویز داروهای مسکن یا ضد التهابی توسط پزشک، آنها را طبق دستور مصرف کنید.
پرهیز از حرکات شدید: از حرکات شدید و ناگهانی زانو خودداری کنید و به تدریج به فعالیت‌های روزمره بازگردید.
پیگیری پزشکی: پس از تزریق، ممکن است نیاز به پیگیری‌های پزشکی و بررسی نتایج تزریق داشته باشید. حتماً به توصیه‌های پزشک خود در مورد جلسات پیگیری توجه کنید.
گزارش علائم غیرعادی: در صورت بروز علائم غیر عادی مانند درد شدید، تورم زیاد، قرمزی، تب یا ترشحات غیرطبیعی از محل تزریق، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
هیدراته کردن بدن: مصرف مایعات کافی می‌تواند به بهبود سریع‌تر کمک کند.
اجتناب از مصرف الکل و دخانیات: مصرف الکل و دخانیات می‌تواند روند بهبود را کندتر کند، بنابراین بهتر است در این دوران از مصرف آنها خودداری کنید.
این اقدامات به بهبود سریع‌تر و کاهش عوارض احتمالی پس از تزریق ژل به زانو کمک می‌کنند. رعایت دقیق توصیه‌های پزشک و پایبندی به دستورات پزشکی از اهمیت زیادی برخوردار است.
تعداد دفعاتی که می توان تزریق ژل در زانو را انجام داد
تعداد دفعاتی که می‌توان به زانو ژل تزریق کرد بستگی به نوع ژل، وضعیت بیمار، و توصیه‌های پزشک دارد. به طور کلی، تزریق ژل به زانو به صورت دوره‌ای انجام می‌شود. به طور معمول، تزریق ژل به زانو می‌تواند به صورت سالیانه یا هر 6 ماه یکبار انجام شود. اما برخی از ژل‌ها ممکن است نیاز به تکرار داشته باشند. در اکثر موارد، پزشکان معمولاً تزریق‌های اولیه را در یک دوره 3 تا 5 هفته‌ای با فاصله‌های هفتگی انجام می‌دهند و پس از آن بسته به نتایج به دست آمده، برنامه تزریق‌های بعدی را تعیین می‌کنند.
در نهایت، تصمیم نهایی در مورد تعداد دفعات تزریق ژل به زانو باید توسط پزشک متخصص ارتوپدی و بر اساس شرایط بالینی بیمار، نوع ژل مورد استفاده، و پاسخ بدن بیمار به درمان اتخاذ شود.
سوالات متداول تزریق ژل به زانو
اثرات تزریق ژل به زانو معمولاً بین 6 تا 12 ماه دوام دارد، هرچند این مدت زمان می‌تواند بسته به نوع ژل و وضعیت بیمار متفاوت باشد.
فرآیند تزریق ممکن است با کمی درد همراه باشد، اما پزشک معمولاً از بی‌حس‌کننده موضعی برای کاهش درد استفاده می‌کند.
بهتر است در روز اول پس از تزریق از فعالیت‌های شدید خودداری کنید و به زانو استراحت دهید. بیشتر افراد می‌توانند پس از چند روز به فعالیت‌های عادی خود بازگردند.
پوشش بیمه برای تزریق ژل به زانو بستگی به نوع بیمه و سیاست‌های آن دارد. بهتر است قبل از انجام تزریق، با شرکت بیمه خود مشورت کنید.
بله، تزریق ژل به زانو می‌تواند همراه با دیگر روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی و داروهای ضد التهابی استفاده شود.
بسیاری از بیماران پس از چند روز تا چند هفته از تزریق، کاهش درد و بهبود حرکت را تجربه می‌کنند، اما نتایج نهایی ممکن است تا چند هفته طول بکشد تا کامل مشاهده شود.
نتیجه گیری
تزریق ژل به زانو به عنوان یک روش درمانی موثر و غیر جراحی برای کاهش درد و بهبود حرکت در بیماران مبتلا به آرتروز و سایر مشکلات مفصلی شناخته می‌شود. این روش با استفاده از اسید هیالورونیک که به طور طبیعی در مایع مفصلی وجود دارد، به روان‌سازی و کاهش التهاب مفصل کمک می‌کند. مزایای این روش شامل کاهش درد، افزایش حرکت، تاخیر در نیاز به جراحی و بهبود کیفیت زندگی بیماران است. با این حال، تزریق ژل باید تحت نظر پزشک متخصص و پس از ارزیابی دقیق وضعیت بیمار انجام شود. تا نتایج بهتری حاصل شود و از عوارض احتمالی جلوگیری شود.