سندروم زانوی دونده، که به عنوان سندروم درد پاتلوفمورال نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع ترین مشکلات زانو است که عمدتاً در افرادی که فعالیت‌های فیزیکی منظم دارند، به ویژه دونده‌ها و ورزشکاران، رخ می‌دهد. این سندروم به دلیل درد و ناراحتی در ناحیه جلوی زانو و اطراف کشکک زانو شناخته می‌شود و می‌تواند به شدت بر عملکرد و کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد. در این مقاله به توضیح کامل و علائم و علت و نحوه تشخیص آن پرداختیم.
منظور سندروم زانوی دونده چیست؟
سندروم زانوی دونده، که به عنوان یک سندروم درد شایع میان ورزشکاران شناخته می‌شود. این سندروم باعث زانو درد در اطراف کشکک (پاتلا) می‌شود. سندروم زانوی دونده باعث محدودیت در فعالیت های فیزیکی افراد خواهد شد اما با تشخیص صحیح و درمان مناسب، بیشتر افراد می‌توانند بهبودی قابل توجهی پیدا کنند و به فعالیت های روزمره و ورزشی خود بازگردند. رعایت تکنیکهای صحیح ورزشی و حفظ تعادل عضلانی نیز می‌تواند از بروز این مشکل پیشگیری کند.
بیشتر بخوانید: بهترین جراح تعویض مفصل زائو در تهران کیست؟
علائم سندروم زانوی دونده
سندروم زانوی دونده، مجموعه ای از علائم و نشانه ها را به همراه دارد که معمولاً در ناحیه جلویی زانو احساس می‌شوند. در زیر به علائم اصلی این سندروم خواهیم پرداخت.
✅ درد در ناحیه جلویی زانو هنگام فعالیت های خاصی مثل دویدن، پریدن یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها
✅ درد هنگام نشستن برای مدت طولانی
✅ درد هنگام خم کردن زانو
✅ درد هنگام فعالیت هایی مانند رانندگی یا دوچرخه سواری
✅ تورم یا حساسیت در اطراف کشکک
✅ احساس ضعف یا ناپایداری در زانو
✅ صدای زانوی غیرطبیعی در هنگام حرکت مانند صدای کلیک یا ترکیدن حباب
علت سندروم زانوی دونده
سندروم زانوی دونده به دلیل التهاب یا تحریک غضروف زیر کشکک زانو ایجاد می‌شود. این وضعیت معمولاً به دلایل مختلفی مانند:
📌 عدم تعادل عضلانی
📌 ضعف یا ناتوانی در عضلات ران، به ویژه عضلات چهارسر ران (کوادریسپس) و عضلات همسترینگ
📌 اصطکاک و نقصان در سیستم حرکتی زانو
📌 وضعیت نادرست یا غیرطبیعی کشکک بر روی استخوان ران
📌 فعالیت‌های تکراری مداوم مانند دویدن، پریدن و بالا رفتن از پله‌ها
📌 مشکلات آناتومیکی مانند صاف بودن کف پا، ناهماهنگی در استخوان‌ها یا مشکلات در حرکت زانو
بیشتر بخوانید: قفل شدن زانو خطرناک است؟
تشخیص سندروم زانوی دونده
تشخیص سندروم زانوی دونده معمولاً بر اساس تاریخچه بالینی بیمار، معاینه فیزیکی دقیق و انجام آزمون های مختلف تشخیصی صورت می‌گیرد. برای درمان این مسئله، ابتدا باید تشخیص درست و به موقع انجام شود.
بهترین متخصص ارتوپد، از بیمار سوالاتی مانند مکان دقیق درد در ناحیه زانو و اطراف کشکک می‌پرسد. این مهم است که شما به این سوالات پاسخ درست بدهید مانند این موارد که آیا درد شما هنگامی که فعالیتی مانند دویدن یا پریدن انجام می‌دهید، بیشتر می‌شود؟ چگونه درد را توصیف می‌کنید؟ آیا فعالیت های خاصی وجود دارد که درد زانوی شما را تحریک می‌کنند؟ شما ورزشکار هستید یا فعالیت های تکراری پر فشار برای زانو انجام می‌دهید؟ پس از گرفتن تاریخچه بالینی، به انجام معاینات لازم می‌پردازد.
بررسی حرکت و انعطاف‌پذیری زانو، بررسی نقاط درد، بررسی تعادل عضلانی پزشک ممکن است برای تأیید تشخیص یا بررسی علل دقیق، از آزمون های تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا ام آر آی استفاده می‌کند. این آزمون ها به بررسی ساختار داخلی زانو و ناحیه کشکک کمک می‌کنند و همچنین مشکلات مانند اصطکاک یا آسیب در زانو را نشان می‌دهند.
درمان سندروم زانوی دونده
روش‌های درمانی متعددی برای مدیریت و کاهش علائم سندروم زانوی دونده وجود دارد:
✅ کاهش یا توقف فعالیت‌هایی که باعث درد می‌شوند می‌تواند به بهبود زانو کمک کند.
✅ تمرینات تقویتی و کششی برای عضلات اطراف زانو و ران می‌تواند برای بهبود تعادل عضلانی و کاهش فشار بر زانو کمک کننده باشد.
✅ استفاده از یخ و مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی برای کاهش درد و التهاب موثر است.
✅ استفاده از نوارهای زانو یا کفش‌های مناسب با قوس حمایتی می‌تواند به کاهش فشار بر زانو کمک کند.
در موارد نادر و شدید که درمان‌های غیر جراحی موثر نبوده و درد و ناتوانی همچنان ادامه دارد، جراحی ممکن است به عنوان یک گزینه درمانی مطرح شود. روش های جراحی مانند آرتروسکوپی زانو، انتقال عضله چهارسر ران، قطع بخشی از رباط‌های جانبی زانو و … خواهد بود.
بیشتر بخوانید: خشکی زانو چه دلایلی دارد؟
سوالات متداول در خصوص سندروم دونده
پس از بهبود کامل و با مشورت پزشک، می‌توانید به فعالیت‌های ورزشی خود بازگردید. مهم است که به تدریج به فعالیت‌های فیزیکی بازگردید و از تکنیکهای صحیح استفاده کنید تا از بازگشت سندروم جلوگیری شود.
در صورتی که به موقع درمان نشود، سندروم زانوی دونده به مشکلات جدی‌تری مانند آسیب غضروف زانو، آرتروز یا ناهماهنگی‌های دائمی در حرکت زانو منجر می‌شود.
مدت زمان بهبودی می‌تواند متفاوت باشد و بستگی به نوع جراحی و وضعیت عمومی بیمار دارد. به طور معمول، بهبودی کامل ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد و بیمار نیاز به فیزیوتراپی و تمرینات توانبخشی دارد.
جراحی معمولاً به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته می‌شود و تنها در موارد نادر و شدید که درمان‌های غیر جراحی موثر نبوده و درد و ناتوانی همچنان ادامه دارد، انجام می‌شود.
نتیجه گیری
سندروم زانوی دونده یک مشکل شایع است که می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شود و با درد و ناراحتی همراه است. با این حال، با تشخیص صحیح و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، می‌توان علائم آن را مدیریت و بهبود بخشید. همچنین، با رعایت نکات پیشگیرانه، می‌توان از بروز این سندروم جلوگیری کرد و به فعالیت‌های فیزیکی با اطمینان ادامه داد. ورزشکاران، به ویژه دونده‌ها، افرادی که به طور منظم فعالیت‌های فیزیکی سنگین انجام می‌دهند، و کسانی که دارای مشکلات آناتومیکی یا ضعف عضلات هستند، بیشتر در معرض خطر این سندروم قرار دارند.